Wat zijn de resultaten van een TENS-behandeling?

Pijn is een van de meest voorkomende en uitdagende gezondheidsproblemen wereldwijd. Of het nu gaat om chronische pijnklachten of tijdelijke ongemakken, veel mensen zoeken naar effectieve behandelmethoden die verlichting kunnen bieden. Een van de technieken die steeds vaker wordt ingezet, is TENS-therapie (Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie).

TENS wordt gebruikt als een niet-invasieve methode om pijn te verminderen door middel van elektrische impulsen. Maar hoe effectief is deze behandeling eigenlijk? Wat zijn de daadwerkelijke resultaten van een TENS-behandeling? In deze blog duiken we dieper in de wetenschap achter TENS en bespreken we:

✅ Hoe TENS werkt en welke effecten het heeft op het lichaam.
✅ De effectiviteit van TENS volgens wetenschappelijk onderzoek.
✅ Voor wie TENS geschikt is en welke bijwerkingen er kunnen optreden.
✅ Wat een proefperiode met TENS inhoudt en hoe de effectiviteit wordt beoordeeld.

Door deze informatie te bundelen, krijg je een compleet beeld van wat je van een TENS-behandeling kunt verwachten en of het een geschikte therapie voor jou kan zijn.

Wat is TENS en hoe werkt het?

TENS (Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie) is een behandelmethode waarbij elektrische impulsen via elektroden op de huid worden toegediend om pijn te verlichten. Deze impulsen beïnvloeden de manier waarop pijnsignalen door het zenuwstelsel worden verwerkt en kunnen op die manier de pijnervaring verminderen.

Hoe beïnvloeden elektrische impulsen pijn?

Het TENS-apparaat stuurt kleine elektrische stroompjes naar de zenuwen in het behandelde gebied. Deze stroompjes hebben verschillende frequenties en intensiteiten, afhankelijk van het type pijn en de individuele behoeften van de patiënt. De exacte werking van TENS is complex, maar de pijnverlichting komt vooral voort uit drie hoofdeffecten:

🔹 Verstoring van pijnsignalen naar de hersenen
De elektrische impulsen van TENS kunnen de zenuwbanen beïnvloeden en pijnsignalen blokkeren voordat ze de hersenen bereiken. Dit wordt vaak verklaard door de poorttheorie van pijn, die suggereert dat bepaalde prikkels (zoals elektrische stimulatie) de doorgang van pijnsignalen kunnen 'sluiten', waardoor de pijnintensiteit afneemt.

🔹 Stimulatie van lichaamseigen pijnstillers (bèta-endorfines)
TENS kan de afgifte van bèta-endorfines en andere neurotransmitters stimuleren. Deze lichaamseigen stoffen werken als natuurlijke pijnstillers en verminderen het gevoel van pijn op een vergelijkbare manier als opioïden, maar zonder de bijwerkingen van medicatie.

🔹 Mogelijk spierontspannende werking
Sommige patiënten ervaren dat TENS helpt bij het ontspannen van gespannen of verkrampte spieren. Dit kan vooral gunstig zijn bij pijn die wordt veroorzaakt door spierspanning of spierkrampen, zoals bij fibromyalgie of spastische aandoeningen.

TENS wordt vaak toegepast bij aandoeningen zoals chronische pijn, zenuwpijn, artritis en postoperatieve pijn. De behandeling is niet-invasief, kan thuis worden gebruikt en heeft weinig bijwerkingen, wat het een aantrekkelijke optie maakt voor veel mensen die op zoek zijn naar pijnverlichting.

Effectiviteit van TENS: Wat zeggen de studies?

Hoewel TENS door veel patiënten wordt gebruikt, verschilt de effectiviteit van de behandeling per persoon. Wetenschappelijke studies hebben wisselende resultaten laten zien, waarbij sommige onderzoeken een significante pijnvermindering aantonen, terwijl andere studies minder overtuigende effecten rapporteren.

Onderzoeksresultaten over pijnvermindering

• Studies tonen aan dat TENS de pijnintensiteit kan verminderen, waarbij sommige onderzoeken een daling van 60 naar 30 op een 100 mm pijnschaal rapporteren. Dit betekent dat veel patiënten baat hebben bij de behandeling.
• Een systematische review wees uit dat TENS gemiddeld een afname van 1,58 punten op een pijnschaal van 0 tot 10 kan geven in vergelijking met een placebo-behandeling.
• Toch laten sommige studies zien dat placebo-TENS (waarbij het apparaat geen elektrische impulsen afgeeft) óók pijnverlichting kan geven. Dit wijst op mogelijke psychologische of contextuele factoren die een rol spelen bij de pijnbeleving.

Verschillen in effectiviteit per individu

De effectiviteit van TENS kan variëren afhankelijk van:
✅ De oorzaak en ernst van de pijn.
✅ De instellingen van het TENS-apparaat (frequentie, intensiteit en duur).
✅ De individuele gevoeligheid voor elektrische stimulatie.
✅ Psychologische factoren, zoals de verwachtingen van de patiënt.

Sommige patiënten ervaren onmiddellijke verlichting, terwijl anderen geen merkbare verbetering zien. Dit maakt het lastig om een algemeen oordeel te vellen over de effectiviteit van TENS voor alle pijnpatiënten.

Langetermijnresultaten: hoe duurzaam is de pijnvermindering?

• Een langetermijnstudie over één jaar toonde aan dat zowel patiënten die actieve TENS gebruikten als patiënten die een placebo-versie kregen, aanhoudende pijnvermindering ervoeren. Dit suggereert dat er mogelijk andere factoren meespelen in het effect van TENS.
• Sommige patiënten bouwen na verloop van tijd tolerantie op, waardoor de effectiviteit van TENS kan afnemen. Het regelmatig wisselen van de instellingen van het apparaat kan helpen om gewenning te voorkomen.
• TENS wordt vaak gebruikt als aanvullende therapie, naast medicatie of fysiotherapie, en is zelden een volledige vervanging van andere behandelingen.

Conclusie

TENS kan voor veel mensen een effectieve manier zijn om pijn te verminderen, maar de resultaten zijn niet eenduidig. Voor sommige patiënten biedt de behandeling significante verlichting, terwijl anderen weinig tot geen effect ervaren. Verder onderzoek is nodig om beter te begrijpen welke factoren bepalen of TENS succesvol is en hoe de therapie geoptimaliseerd kan worden voor langdurige pijnverlichting.

Voor wie is TENS geschikt?

TENS wordt ingezet als pijnbestrijdingsmethode bij verschillende soorten pijnklachten. De behandeling kan vooral nuttig zijn voor mensen die op zoek zijn naar een niet-invasieve, medicijnvrije manier om pijn te verminderen. Hieronder volgen de belangrijkste patiëntgroepen die mogelijk baat kunnen hebben bij TENS:

Mensen met chronische pijnklachten

TENS wordt vaak gebruikt bij chronische pijn, zoals:

• Rug- en nekpijn
• Artrose en reumatische aandoeningen
• Fibromyalgie
• Zenuwpijn (neuropathische pijn), bijvoorbeeld na een operatie of bij diabetes
• Postoperatieve pijn die langer aanhoudt dan verwacht

Omdat TENS geen medicatie bevat, is het een optie voor mensen die langdurige pijnverlichting zoeken zonder de risico’s van pijnstillers, zoals verslaving of bijwerkingen.

Patiënten die geen baat hebben bij medicatie of andere therapieën

Sommige mensen ervaren onvoldoende verlichting van pijnstillers of kunnen ze niet gebruiken vanwege bijwerkingen. Voor deze patiënten kan TENS een alternatief zijn. Daarnaast wordt TENS vaak ingezet wanneer:

• Andere pijnbestrijdingsmethoden niet effectief genoeg zijn.
• Medicatie te veel bijwerkingen veroorzaakt.
• Een operatie geen optie is of ongewenst is.

Gebruik van TENS in combinatie met andere behandelingen

TENS wordt vaak gecombineerd met andere therapieën voor een optimaal resultaat. Het kan aanvullend worden ingezet bij:

• Fysiotherapie: TENS kan helpen bij spierontspanning en het verminderen van pijnklachten, waardoor fysiotherapie effectiever wordt.
• Medicatie: Sommige patiënten combineren TENS met een lagere dosis pijnstillers om het medicijngebruik te verminderen.
• Acupunctuur en alternatieve therapieën: In sommige gevallen wordt TENS gecombineerd met alternatieve behandelingen om een holistische benadering van pijnmanagement te creëren.

Hoewel TENS niet voor iedereen even effectief is, kan het voor veel patiënten een waardevolle toevoeging zijn aan hun pijnbestrijdingsplan.

Wat zijn de mogelijke bijwerkingen van TENS?

Een van de grote voordelen van TENS is dat het een veilige en niet-invasieve behandelmethode is met weinig risico’s. In tegenstelling tot pijnstillers en andere medische ingrepen, heeft TENS geen invloed op organen of de stofwisseling, waardoor ernstige complicaties zeldzaam zijn.

Toch zijn er enkele milde bijwerkingen waar gebruikers rekening mee moeten houden:

Huidirritatie door elektrodes

Sommige mensen ontwikkelen huidirritatie of roodheid op de plek waar de elektroden worden geplaatst. Dit komt meestal door een gevoeligheid voor de lijmlaag van de elektroden of door langdurig gebruik op dezelfde plek.

Oplossingen:
✔️ De elektroden steeds op een andere plek plaatsen om huidirritatie te voorkomen.
✔️ De huid goed schoon en droog maken voordat de elektroden worden aangebracht.
✔️ Gebruik maken van speciale hypoallergene elektroden bij een gevoelige huid.

Licht tintelend of prikkelend gevoel

Tijdens een TENS-behandeling kan een tintelend of prikkelend gevoel optreden op de huid. Dit is normaal en betekent dat het apparaat werkt. Als de stimulatie echter te sterk voelt of als het onaangenaam wordt, kan de intensiteit van de stroom worden aangepast.

Spiervermoeidheid

Wanneer TENS wordt toegepast op spiergebieden, kunnen de spieren licht samentrekken. Dit kan in sommige gevallen leiden tot spiervermoeidheid of lichte spierpijn, vooral als de behandeling langdurig wordt gebruikt.

Oplossing:
✔️ Begin met korte sessies en verhoog de duur geleidelijk.
✔️ Vermijd te hoge intensiteitsniveaus, vooral in het begin.

Conclusie

TENS is over het algemeen een veilige en goed verdraagbare pijnbestrijdingsmethode met minimale bijwerkingen. Door rekening te houden met de juiste instellingen en elektrodeplaatsing kunnen de meeste ongemakken eenvoudig worden voorkomen. Voor mensen die op zoek zijn naar een alternatieve of aanvullende methode om pijn te verminderen, biedt TENS een veelbelovende optie.

Proefperiode en beoordeling van effectiviteit

Voordat een patiënt langdurig gebruik maakt van TENS-therapie, wordt vaak eerst een proefperiode ingepland. Dit is bedoeld om te bepalen of de behandeling effectief is en of de patiënt er baat bij heeft. Omdat de resultaten van TENS per persoon verschillen, is een proefperiode een essentiële stap in het behandelproces.

Hoe verloopt een proefperiode met TENS?

• Een arts of fysiotherapeut schrijft een TENS-apparaat voor en geeft instructies over het gebruik.
• De patiënt krijgt een periode van enkele weken om het apparaat thuis uit te proberen.
• Tijdens deze periode wordt geëxperimenteerd met verschillende frequenties, intensiteiten en elektrodeplaatsingen om te kijken welke instellingen het beste werken.
• De patiënt houdt vaak een pijndagboek bij om de veranderingen in pijnintensiteit en comfortniveau te registreren.

Hoe wordt de effectiviteit beoordeeld?

Na de proefperiode volgt een evaluatiegesprek met een zorgverlener. De effectiviteit van de behandeling wordt beoordeeld op basis van de volgende factoren:

✅ Pijnvermindering – Is er een merkbare afname van de pijn? Zijn de pijnscores verbeterd?
✅ Verbeterde functionaliteit – Kan de patiënt beter bewegen of dagelijkse activiteiten uitvoeren zonder hinder?
✅ Gebruiksgemak en draagbaarheid – Is het apparaat makkelijk in gebruik en past het in de levensstijl van de patiënt?
✅ Comfort en bijwerkingen – Zijn er ongewenste effecten, zoals huidirritatie of spiervermoeidheid?

Als de patiënt significante verbetering ervaart, kan de TENS-behandeling worden voortgezet. Als er weinig tot geen effect is, wordt gekeken naar alternatieve pijnbehandelingen.

Conclusie

TENS is een veelgebruikte methode om pijn te verlichten door middel van elektrische stimulatie van zenuwen. De behandeling is niet-invasief, medicijnvrij en over het algemeen veilig, waardoor het voor veel mensen een aantrekkelijke optie is.

Samenvatting van de belangrijkste bevindingen

• Werkingsmechanisme: TENS werkt door pijnsignalen te blokkeren, lichaamseigen pijnstillers (bèta-endorfines) te stimuleren en spieren te ontspannen.
• Effectiviteit: Onderzoeken tonen aan dat TENS voor veel patiënten pijnverlichting kan bieden, maar de resultaten variëren per persoon. Sommige studies laten zien dat TENS effectief is, terwijl andere onderzoekslijnen twijfels hebben over de lange termijn effectiviteit.
• Toepassing: Het wordt vaak ingezet bij chronische pijn, zenuwpijn en postoperatieve pijn, vooral bij patiënten die geen baat hebben bij medicatie.
• Bijwerkingen: Over het algemeen zijn de bijwerkingen minimaal, met huidirritatie als meest voorkomende klacht.

Kanttekeningen bij de effectiviteit van TENS

Hoewel veel patiënten baat hebben bij TENS, is het belangrijk om te erkennen dat de effectiviteit per individu verschilt. Studies laten zien dat sommige mensen aanzienlijke pijnvermindering ervaren, terwijl anderen weinig tot geen effect merken. Daarnaast is er bewijs dat zowel actieve als placebo-TENS pijnvermindering kan geven, wat suggereert dat ook psychologische factoren een rol spelen.

Het belang van verder onderzoek naar langetermijneffecten

De huidige onderzoeken naar TENS hebben vaak kleine steekproeven en wisselende uitkomsten. Er is meer grootschalig, langdurig onderzoek nodig om te begrijpen hoe TENS het beste kan worden ingezet en welke patiënten er het meeste baat bij hebben.

Advies voor mensen die TENS willen proberen

✔️ Overleg eerst met een arts of fysiotherapeut om te bepalen of TENS geschikt is voor jouw specifieke pijnklachten.
✔️ Gebruik de proefperiode om te experimenteren met instellingen en elektrodeplaatsingen.
✔️ Houd een pijndagboek bij om de effectiviteit beter te beoordelen.
✔️ Verwacht geen wondermiddel: TENS werkt goed voor sommige mensen, maar niet voor iedereen.

Met de juiste verwachtingen en begeleiding kan TENS een waardevolle tool zijn in pijnmanagement. Of het nu als zelfstandige therapie of in combinatie met andere behandelingen wordt gebruikt, het biedt een niet-medicamenteuze optie voor pijnbestrijding die het proberen waard is.

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Hoe lang duurt het voordat ik effect merk van TENS?

De meeste mensen merken binnen enkele minuten tot een uur verlichting van hun pijn wanneer ze TENS gebruiken. Voor sommige patiënten kan het enkele dagen tot weken duren om de optimale instellingen te vinden die het beste werken voor hun specifieke pijnklachten. Regelmatig gebruik en het aanpassen van de instellingen kunnen helpen om de effectiviteit te maximaliseren.

2. Kan ik TENS de hele dag gebruiken?

Hoewel TENS veilig is voor frequent gebruik, wordt aangeraden om het niet de hele dag onafgebroken te dragen. Meestal wordt geadviseerd om het 30 tot 60 minuten per sessie te gebruiken, meerdere keren per dag. Te lang achter elkaar gebruiken kan leiden tot gewenning, waardoor de effectiviteit afneemt.

3. Is TENS geschikt voor iedereen?

TENS is geschikt voor veel mensen met chronische pijn, zenuwpijn en spierpijn, maar er zijn uitzonderingen. Mensen met een pacemaker, hartritmestoornissen, epilepsie of zwangere vrouwen (vooral in het eerste trimester) moeten TENS alleen gebruiken in overleg met een arts. Ook mag het apparaat niet op de borststreek, slaap of keel worden geplaatst.

4. Wordt TENS vergoed door de zorgverzekering?

In sommige gevallen wordt een TENS-apparaat gedeeltelijk of volledig vergoed door de zorgverzekering, vooral als het wordt voorgeschreven door een specialist. Dit verschilt per verzekeraar en polis, dus het is verstandig om bij de eigen zorgverzekering na te vragen welke voorwaarden gelden.

5. Kan TENS helpen bij acute pijn, zoals blessures of herstel na een operatie?

Ja, TENS kan niet alleen helpen bij chronische pijn, maar wordt ook soms ingezet bij acute pijn zoals blessures of postoperatieve pijn. Het kan helpen om de pijn tijdelijk te verlichten en de spierontspanning te bevorderen, maar het vervangt geen medische behandeling en moet altijd in overleg met een arts worden gebruikt.